.............................................

خانه آزاد
راوى گوید: به امام باقر علیه السلام عرض كردم: چرا كعبه را «بیت‏العتیق» نامیده‏اند؟- یعنى خانه آزاد- فرمود: چونكه كعبه، خانه‏اى آزاد و رها شده از ملكیّت مردم است و احدى مالك آن نیست.
علل الشرایع، ج 2، ص 339

.............................................

حج، بازار آخرت‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
حج و عمره، دو بازار از بازارهاى آخرت است و كسى كه به این دو عمل اقدام كند، در جوار و پناه خداست. اگر آنچه را آرزو دارد (رسیدن به زیارت خانه خدا) دریابد، خداوند او را مى‏آمرزد و اگر اجل دست او را كوتاه كرد، پاداش او بر خداست.
فروع كافى، ج 4، ص 260

.............................................

سهل انگارى در حج‏
از امام صادق علیه السلام روایت است كه فرمود:
هر گاه كسى توانایى بر حج داشته باشد و از روى سهل انگارى، حج به جا نیاورد، شریعت و آیینى را از آیین‏هاى اسلام، ترك كرده است.
وسائل الشیعه، ج 8، ص 18

.............................................

الزام به حج‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
اگر مردم رفتن به‏حج راترك كنند، بر حاكم اسلامى است كه آنان را بر این كار و بر حضور در كنار خانه خدا وادار كند واگر زیارت پیامبر صلى الله علیه و آله را هم‏ترك كنند، بر حاكم اسلامى است كه آنان را به زیارت قبر پیامبر و بودن در كنار مرقد نبى وادارد.
پس اگر مردم (براى این زیارت) ثروتى هم نداشته باشند، حاكم اسلامى از بیت‏المال مسلمانان، خرج آنها را بدهد.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 420

.............................................

مهمان معنویّت‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
همانا میهمان خدا، مردى است كه حج و عمره به جاى آورد، چنین كسى مهمان خداوند است، تا آنكه به خانه‏اش بازگردد.
خصال، ج 5، ص 24

.............................................

پاكى نیّت‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر گاه تصمیم به حج داشتى، پیش از آهنگ سفر، قلب خود را از هر چه كه مشغول سازد یا حجاب باشد، پاك و مجرّد كن و همه كارهایت را به آفریدگارت بسپار و در همه حركات و سكنات، بر خدا تكیه و توكّل كن.
بحارالانوار، ج 99، ص 124

.............................................

انواع حج و حجّاج‏
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
روزگارى بر مردم مى‏آید كه در آن زمان، حج زمامداران براى تفریح است، حج ثروتمندان براى تجارت و حج محرومان براى درخواست!
تهذیب، ج 5، ص 463

.............................................

درس احرام‏
امام رضا علیه السلام فرمود:
مردم به «احرام» مأمورند، تا آنكه پیش از ورود به حرم امن خدا «خشوع» پیدا كنند و در پى بازیچه و مشغولیات دیگر از كارهاى دنیا و زیورها و لذّتهاى آن نروند و با تمام وجود و همه توجّه، به كارى بپردازند كه به خاطر آن آمده و روى آورده‏اند.
وسائل الشیعه، ج 9، ص 3

.............................................

«سعى» و تواضع‏
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
نزد خداى متعال، هیچ بقعه و سرزمینى محبوبتر از مَسعى‏ نیست، چرا كه در آنجا هر جبّار و گردنكشى خوار مى‏شود.
بحارالانوار، ج 99، ص 45

.............................................

درس عبودیّت‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
... و این خانه‏اى است كه به وسیله آن، خداوند بندگانش را به پرستش فراخوانده، تا در آمدن به سوى آن، میزان «اطاعت» آنان را بیازماید. از این رو بندگان را به بزرگداشت و زیارت آن تشویق كرده و آنجا را جایگاه انبیا قرار داده و براى نمازگزاران، «قبله» ساخته است. پس این حج، شعبه‏اى از رضوان الهى و راهى به سوى مغفرت اوست.
بحارالانوار، ج 99، ص 29

.............................................

فوت در حرمین‏
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
هر كس در یكى از دو حرم (مكه و مدینه) از دنیا رود، در روز قیامت براى عرضه اعمال و محاسبه حاضرش نمى‏كنند و مگر او مهاجرت به سوى خداوند محسوب مى‏شود و در قیامت هم با اصحاب (و شهداى) بدر محشور مى‏گردد.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 565

.............................................

آداب همسفرى‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
خودت را آماده كن تا با همراهان و همسفرانت، معاشرت نیكو داشته باشى، در خوشرفتارى‏ات، و زبان خویش را نگهدار و خشم خود را فرو ببر و سخنان بیهوده را كم كن و عفو و گذشت خویش را بگستران و از خود بگذر.
فروع كافى، ج 4، ص 286

.............................................

ادب حجّ‏
امام محمدباقر علیه السلام فرمود:
چه سودى براى كسى كه آهنگ زیارت این خانه كند، اگر در او این سه خصلت نباشد؟:
یكى تقوا و ورعى كه او را از گناهان باز دارد،
یكى حلم وبردبارى كه به وسیله آن خشم خود را مهار كند،
و یكى هم حُسن معاشرت و خوشرفتارى با همراهان و همسفران.
بحارالانوار، ج 99، ص 121

.............................................

ضیافت خانه الهى‏
امام سجاد علیه السلام فرمود:
حق حج آن است كه بدانى ورود به آستان لطف پروردگار توست و فرار از گناهان به سوى خداست و توبه تو با حج پذیرفته مى‏شود و اداى فریضه‏اى است كه خداوند بر تو واجب ساخته است.
بحارالأنوار، ج 74، ص 4

.............................................

نماز در مسجدالحرام‏
امام صادق علیه السلام به نقل از پدران بزرگوارش فرمود:
نماز در مسجدالحرام، با صد هزار نماز (در جاى دیگر) برابر است.
فروع كافى، ج 4، ص 526

.............................................

طواف یا نماز؟
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
خداوند متعال، پیرامون كعبه صد و بیست رحمت قرار داده است. شصت رحمت براى طواف كنندگان است، چهل رحمت براى نمازگزاران و بیست رحمت براى نگاه كنندگان (به كعبه).
وسائل الشیعه، ج 9، ص 396

.............................................

امام‏زمان «ع» درموسم‏حج‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
مردم، امام خویش را از دست مى‏دهند (و در زمان غیبت) امام در موسم حج حضور پیدا مى‏كند و مردم را مى‏بیند، امّا آنان او را نمى‏بینند.
بحارالأنوار، ج 52، ص 151

.............................................

گسترش فرهنگ اهل بیت «ع»
حضرت رضا علیه السلام فرمود:
اگر كسى گوید: چرا به حج فرمان داده شده است؟ در پاسخ گفته مى‏شود: به علّت آنكه مردم به آستان فیض الهى وارد شوند و مهمان او گردند و از او افزایش خواهند ... بعلاوه كه در این حج، دین شناسى و نقل سخنان و اخبار ائمّه اهل بیت علیهم السلام به هر منطقه و ناحیه است ...
میزان الحكمه، ج 2، ص 267

.............................................

آمرزش در عرفات‏
حضرت رسول صلى الله علیه و آله فرمود:
هر كس حضور در عرفات را در روز عرفه دریابد و از این سه چیز خود را رهانده باشد، گناهانش آمرزیده مى‏شود، هر چند مثل كف دریا (فراوان) باشد:
یكى آنكه با گوشش جز به حق، به چیزى گوش ندهد،
دوّم آنكه با دو چشمش جز به حلال ننگرد،
و بالأخره با زبانش جز به حق گویا نشود.
مستدرك الوسائل، ج 2، ص 165

.............................................

حجّ و توبه‏
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در یكى از خطبه‏هاى غدیر، فرمود:
اى گروه مردم! با كمال دین و دین‏شناسى، خانه خدا را زیارت كنید و از مشاهد و زیارتگاهها، جز با توبه و دل كندن (از گناه و بدى) برنگردید.
الاحتجاج، ج 1، ص 81

.............................................

نشانه حجّ مقبول‏
پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله فرمود:
از نشانه‏هاى قبولى حج آن است كه حاجى از گناهانى كه قبلًا انجام مى‏داده است، دست بردارد. این علامت پذیرفته شدن حج است.
الجعفریّات، ص 66

.............................................

حج، تولّد جدید
امام صادق علیه السلام فرمود:
آنگاه كه حاجى (پس از اتمام اعمال) از منا كوچ مى‏كند، فرشته‏اى دست بر شانه‏هاى او مى‏گذارد و مى‏گوید: اعمال را از سر بگیر.
وسائل الشیعه، ج 8، ص 73

.............................................

حاجى و نور حج‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
نور و روشنایى حج همواره بر حاجى باقى است، تا وقتى كه دنبال گناه نرفته باشد.
فروع كافى، ج 4، ص 255

.............................................

پاداش حج‏
حضرت محمد صلى الله علیه و آله فرمود:
كسى كه این خانه را حج و زیارت كند و از آن پس در پى گناه نرود و مرتكب فسق نشود، از گناهانش بیرون مى‏رود و پاك مى‏شود، مثل روزى كه از مادر زاده شده است ... حجّ مقبول و پذیرفته، پاداشى جز بهشت ندارد.
مستدرك الوسائل، ج 2، ص 8

.............................................

آثار حجّ‏
امام زین‏العابدین علیه السلام فرمود:
حج و عمره به جاى آورید، تا بدنهاى شما تندرست و روزیهاى شما فراوان و گسترده شود و هزینه‏ها و مخارج خانواده شما تأمین گردد. و ... «حاجى» آمرزیده است و بهشت براى او حتمى و واجب است و باید اعمالش را از سر گیرد و نیز خانواده و اموالش براى او محفوظ مى‏ماند.
فروع كافى، ج 4، ص 252

.............................................

كمك به حجّاج‏
اسماعیل خثعمى گوید: به امام صادق علیه السلام عرض كردم:
ما وقتى به مكّه وارد مى‏شویم، همراهان و همسفران ما به طواف مى‏روند، و مرا نزد وسایل و اشیاى خود مى‏گذارند تا از آنها نگهبانى و مراقبت كنم.
حضرت فرمود: پاداش تو بیش از آنان است!
فروع كافى، ج 4، ص 545

.............................................

مهمان خدا
امام على علیه السلام فرمود:
حج كننده و عمره كننده، مهمان خداوند است و بر خداى متعال است كه مهمانش را اكرام كند و او را مشمول آمرزش خود قرار دهد.
بحارالأنوار، ج 99، ص 8

.............................................

حج، برنامه بندگى‏
حضرت على علیه السلام فرمود:
خداوند، حجّ خانه خود را بر شما واجب ساخت، خانه‏اى كه آن را قبله مردم قرار داد، مردم وارد آن مى‏شوند و شیفته آن مى‏گردند، آنگونه كه حیوانات و كبوتران به آبشخور گوارا فرود مى‏آیند، و آن را نشانه تواضعشان در برابر عظمت خدا و گردن نهادن به عزّت و قدرت الهى قرار داد.
میزان الحكمه، ج 2، ص 266

.............................................

آرزوى بازگشت‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر كس از مكه خارج شود، در حالى كه اراده و تصمیم به بازگشت به آن را نداشته باشد، یقیناً اجل و عذاب او نزدیك شده است.
وسائل الشیعه، ج 8، ص 107

.............................................

استقبال حجّاج‏
امام سجاد علیه السلام فرمود:
اى گروه كسانى كه به حجّ نرفته‏اید! زائران خانه خدا وقتى از حج برمى‏گردند، خوشحالى كنید و مژده دهید، باآنان‏دست بدهید وبزرگشان بدارید، این‏كاربرشما لازم است، تا در اجر و پاداش حج، با آنان شریك شوید.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 228

.............................................

زیارت پیغمبر
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
آنگاه كه به زیارت خانه خدا مى‏روید، حج خود را با زیارت رسول خدا صلى الله علیه و آله كامل كنید، چرا كه ترك آن جفاست و شما به این مأمور شده‏اید. حج خود را با زیارت قبورى كامل سازید كه خداى متعال، زیارت آنها و حقّ صاحبان قبور را بر شما لازم كرده است و نزد آن قبرها از خداوند، روزى بطلبید.
بحارالأنوار، ج 100، ص 139

.............................................

نتیجه اخروى زیارت‏
امام حسین علیه السلام به پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله عرض كرد:
پدر جان! پاداش كسى كه تو را زیارت كند چیست؟
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
فرزندم! هر كس كه مرا در حال حیات یا پس از مرگ زیارت كند، یا پدرت، یا برادرت یا خودت را زیارت كند، بر من است كه روز قیامت او را زیارت كنم و از گناهانش خلاصش كنم.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 577

.............................................

زیارت امامان‏
حضرت رضا علیه السلام فرمود:
هر امامى را بر گردن هواداران و پیروانش عهد و پیمانى است و از جمله شرایط وفاى كامل به عهد و انجام شایسته آن، زیارت قبرهاى آنان است. پس هر كس از روى علاقه به زیارت و با پذیرش آنچه آنان علاقه‏مند به آنند، مزار آنان را زیارت كند، آن پیشوایان در روز قیامت، شفیع آنان خواهند بود.
فروع كافى، ج 4، ص 345

.............................................

زیارت و ولایت‏
امام محمدباقر علیه السلام فرمود:
مردم مأمور شده‏اند كه به زیارت این سنگها (خانه كعبه) آیند و برگرد آن طواف كنند، سپس نزد ما آمده، ولایت و دوستى و همبستگى خویش را با ما عرضه كنند و اعلام كنند كه آماده یارى‏اند.
بحارالأنوار، ج 99، ص 374

.............................................

زیارت در حیات و ممات‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر كس ما (امامان) را پس از فوتمان زیارت كند، چنان است كه گویى ما را در حال زنده بودنمان دیدار كرده است.
وسائل الشیعه، ج 10، ص 260

.............................................

سلام و عرض ادب‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
(هنگام حج) بر مدینه مرور كنید و از نزدیك به رسول خدا صلى الله علیه و آله سلام دهید، هر چند كه درود و تحیّت شما از دور هم به آن حضرت مى‏رسد.
فروع كافى، ج 4، ص 552

.............................................

سلام بر پیامبر
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
هر كس در هر جاى زمین بر من سلام دهد، آن سلام را به من مى‏رسانند و هر كس نزد قبر، بر من سلام دهد، آن را مى‏شنوم.
وسائل الشیعه، ج 10، ص 264

.............................................

هجرت به سوى قبر پیامبر
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
هر كس پس از وفات من قبر مرا زیارت كند، گویا در حال حیاتم به سوى من هجرت كرده است. پس اگر نتوانستید قبرم را زیارت كنید، از دور به من سلام بفرستید، كه یقیناً به من خواهد رسید.
تهذیب، ج 6، ص 3

.............................................

نماز در مسجدالنبى‏
امام صادق علیه السلام فرمود:
در مسجد پیمبر، زیاد نماز بخوان، چرا كه رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: یك نماز در مسجد من همچون هزار نماز در مسجد دیگر است.
بحارالأنوار، ج 99، ص 382